Kültür ve Turizm

ORDU KORGAN İLÇE MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ

Kültür ve Turizm

19.08.2015 17:15 1965

HALK DEYİMLERİ:
Korgan´da kullanılan bazı halk deyimleri şunlardır:
-Yalmandan kar mı bağışlıyorsun?
-Cepkeni yok giyecek, Turnalık´a ava gider.
-Şeytanın çarığı deliktir.
-Bir avuç unu var güm güm düğünü var.
-Dilenciye kıtlık olmaz.
-Ecinniye külahı ters giydirir.
-Dilencinin kapısı tek olsa açlıktan ölür.
-Atın tepmeyeni, itin kapmayanı olmaz.
-Sirkeyi sarmısağı hesap eden paçayı yiyemez.
-Terek olan yerde bakır tıngırdar.
-Atın avanağı rahvan; insanın avanağı pehlivan olur.
-It, ite; it kuyruğuna buyurur.
-Rüzgar esmeyince yaprak ırganmaz.
-Muhannete ısrar etme yiğit edersin.
-It sahibini tanır.
-Parmağın var mı başını kaşı.
-Sofrası koltuğunun altında...
-Eşek bizim eşek ama çulu değişmiş.
-Kuştan korkan darı ekemez.

YÖRESEL KELİMELER:
İlçemizde kendine has bir dille söylenen birçok kelime vardır.Bu kelimelerin büyük bir kısmı yine Ordu il ve ilçelerinde de kullanılmaktadır.Bunlardan bazıları ve anlamları şöyledir:
-Anca:...............Yeni,henüz, azönce...
-Andır:...............Ölü eşyası
-Arık..................Çok zayıf...
-Bardabaş:.........Geçimsiz...
-Bıldır:...............Geçen yıl...
-Bostan:.............Salatalık
-Böce:................Fasulye...
-Buymak:...........Üşümek...
-Çatmak:............Rastlamak
-Çember:............Ince doknmuş başörtüsü....
-Çitil:..................Geçimsiz...
-Çite...................Çorap ya da kazak şişi...
-Çimmek:...........Banyo yapmak...
-Demin:..............Az önce...
-Ebemkuşağı:.....Gökkuşağı...
-Enük:.................Köpek yavrusu...
-Fıraktı:...............Ağaç dallarından yapılan bahçe korkuluğu...
-Gıdık:.................Küçük seepet...
-Girebi:................Ucu eğri nacak...
-Koruk:................Içi boş fındık...
-Gostil:.................Patates...
-Göden:................Kurbağa...
-Göcük:................Kısa...
-Hayat:.................Samanlığın önündeki harman yapılan düzlük...
-Hey:....................Geniş ağızlı büyük sepet...
-Hışır:...................Eski...
-Işkın:...................Genç filiz...
-Işmar:..................Göz ya da parmakla yapılan işaret...
-Keltek:................Çok konuşan...
-Kırkmak:.............Traş etmek...
-Kozak:.................Olgunlaşmamış meyve...
-Tam:.....................Ahır...

BEDDUALAR:
İlçemize has ifade ile belli başlı beddualardan bazıları şöyledir:

-Allahtan bulasın emi....
-Sürüm sürüm sürün inşallah...
-Adı batasıca...
-Allah güldürmesin...
-Davun ye...
-Yerin dibine giresin...
-Toprak ye...
-Kökün kurusun...
-Allah dert versin derman buldurmasın...
-Zıkkımın pekini ye...
-Eli kırılasıca...
-Gidişin olsun dönüşün olmasın...
-Öllünün körü...
-Başını yesin...
-Cehennemin dibine git...
-Çenen tutulsun...
-Dili kopasıca...
-Allah dermansız dertler versin...
-Ocağı sönesice...
-Şeytanından bul...
-Boyu devrilesice...
-Evladından bulasıca...
-Dermansız dertlere tutulasıca...
-Ödün kopsun...
-Cehenneme direk ol...

İNANÇLAR
Birçok yerde olduğu gibi ilçemizde de dini inançlarla hiçbir ilgisi bulunmayan batıl inançlar vardır.Bu inançların dinle herhangi bir bağlantısı olmasa da bu inançlar kültür öğesi olarak kabul edilebilir.
Korgan´da inanılan başlıca batıl inançlar şunlardır:
-Zemheri ayının ilk günü yıl sırtıdır.O gün misafir kabul edilmez.Gelen misafirin ayağının uğursuz geleceğine inanılır.O yıl bütün işlerin uğursuz gideceği sanılır.
-Ilk gök gürlemesinde kalbur yuvarlanır; kalburun ağzı yukarı gelirse bolluk; aşağı gelirse kıtlık olacağına inanılır.
- Lohusalı kadının bulunduğu odada iğne, bıçak,süpürge,diken vs.gibi şeyler bulunmalı aksi halde anne ve çocuğu cin çarpar.
-Kırklı çocuğun çamaşırları akşam ezanından sonra dışarıda bırakılmaz ve cocuğun banyo suyu akşam namazından sonra dışarıya dökülmez.
-Çocuğun ayağının altı öpülürse büyüyünce ağaca çıkamaz.
-Eşiğe oturulursa nasip kesilir.
-Köpek ulursa mutlaka cenaze olur.
-Baykuş hangi evin damında öterse o ev dağılır.
-Göz seğirdiğinde kötü haber gelir.
-Ayağın tabanı kaşınırsa yolculuk var demektir.
-Kedi ayaklarını yaladığında hava bozulur.
-Kedi yalanırsa misafir gelir.
-Kuş pencereye konarsa kısmet açılır.
-Kulak çınlarsa bir yerde o kişinin isminin zikredildiğine işarettir.
-Iki elin parmakları kenetlenirse kısmet kapanır.
-Yerde oturan ya da yatan kişinin üzerinden atlayarak geçilmesi iyi sayılmaz.
-Akşam ıslık çalmak şeytana davettir.

Yöresel Yemeklerimiz
Karadeniz’in bütün yörelerinde olduğu gibi Korgan bölgesinde de Türk mutfaklarının bütün zenginliklerini görmek mümkündür. Bölge halkının ekmeği yakın zamana kadar Mısır’dan yapılırdı. Şimdi yöre halkının hemen hemen tamamı ekmek için bu bitkiyi pek kullanmamakla beraber alışkanlık olduğu için üretimini hala devam ettirmektedir. Sebze olarak “Kara pancar” sofranın önde gelen gıdalarındandır. Az da olsa arazi sahibi olan herkes bu sebzeyi yetiştirmektedir. Genellikle Ordu’nun bütün ilçelerinde görülmekle beraber mahalli yemeklerin başlıcaları şunlardır:

MISIR ÇORBASI :
Malzemesi :
Yeteri kadar dövülmüş mısır
Kuru fasülye
Ayran
Nane
Tuz
Yapılışı :
Mısır iyice yıkanıp üzerine su konularak ateş üzerine pişinceye kadar bırakılır. Pişmeye yakın üzerine kuru fasülyeler ilave edilir. Piştikten sonra da ateşten indirilmeden karıştırılarak üzerine ayran ilave edilir. Ayranla birlikte biraz daha kaynadıktan sonra ateşten indirilerek üzerine nane ve tuz da ilave edilerek sıcak veya soğuk servis yapılır.

PANCAR ÇORBASI : (Karalahana Çorbası)
Malzemesi :
Pancar (Kara Lahana) yeteri kadar
Mısır unu-Buğday unu
Soğan-Prasa
Maydanoz
Yağ
Salça
Yeşil biber veya acı biber
Tuz
Yapılışı:
Pancar iyice yıkanıp ince ince kıyılır, içine maydanoz ve prasa da ince ince kıyılarak bir kaba alınır. Üzerine kaynar su dökülerek iyice ovulur ve kaynayan suya atılır. Ayrı bir kapta buğday ve mısır unu birbirine karıştırılır. Pişen pancarın suyundan unun üzerine çok az dökülerek hamur haline getirilen un yoğrulmak sureti ile pirinç tanesi veya ondan büyük taneler haline getirilir. Pişirilen pancarın üzerine karıştırılarak dökülür. Biraz daha pişirildikten sonra
ateşten indirilir. Ayrı bir tavada kavrulan yağ, soğan, salça, biber pancar çorbasının üzerine dökülüp, iyice karıştırılarak servis yapılır.

PANCAR SARMASI :
Malzemesi :
Pancar
1-2 baş soğan
1 kaşık domates salçası
Pirinç veya daha önce çeşitli şekilde hazırlanmış iç
İstenirse kıyma
1 kaşık yağ
Tuz
Karabiber
İstenirse maydanoz
Yapılışı :
Pancarlar sıcak su ile haşlanır ve bir süzgeçle süzülür. Bir kaba konulan kıymanın içine yıkanmış pirinç, ince kıyılmış soğan, tuz karabiber, doğranmış olarak maydanoz biraz su ile yoğrulur. Yaprak halindeki pancarlar büyükse 4’e veya 2’ye bölünerek damarları içe getirilerek hazırlanan iç ortasına konulur. Küçük küçük sarılarak bir şekilde tencereye yerleştirilir. Salça veya domates ezmesi ile bir kepçe su ilave edilerek ateşe konur. Biraz kaynayınca üzerine daha önce hazırlanan sıcak su ilave edilir. Daha sonra pişinceye kadar bekletilir.

DALLAMA ÇORBASI :
Malzemesi :
Kıyılmış ve haşlanmış pancar (Lahana)
Dövülmüş mısır
Yağ
Acı biber
Salça
Tuz
Yapılışı :
Dövülmüş mısır iyice pişirildikten sonra, kıyılmış ve haşlanmış pancarın içine atılır. Ateşte her ikisi de kaynatıldıktan sonra indirilir ve ayrı bir tavada yağ, acı biber, salça kavrulup üzerine dökülür ve servis yapılır.

KİRMİT (Mantar)
Malzemesi :
Kirmit (Mantar) yeteri kadar
4-5 baş soğan
1-2 kaşık yağ
Tuz
Yapılışı :
Mantarlar iyice seçilip parçalara ayrıldıktan yıkanır. Acısı gitmesi için 5-10 dakika tuzlu suda bırakılır. Soğanlar ince bir şekilde kıyılarak yağ ile birlikte sararıncaya kadar haşlanır. Mantarlar sıkılarak yağ ve soğanın üzerine ilave edilir. Tuzu da ilave edildikten sonra iyice karıştırılır ve mantarlar pişinceye kadar kaynadıktan sonra alınır ve servis tabağına konur.

MELEVCEN KAVURMASI : (Diken ucu )
Malzemesi :
Melevcen
Soğan
Yağ
Tuz
İstenilirse, pırasa ve yumurta da ilave edilir.

Yapılışı :
Melevce iyice temizlendikten sonra ateşte kaynayan suya konularak haşlanır. Haşlandıktan sonra soğuk suya konarak bir müddet bekletilir. Soğuk sudan çıkarılarak ince ince kıyılır. Ayrı bir tencerede yağ, ince bir şekilde kıyılmış soğan veya prasa iyice kavrulur ve üzerine melevcen ilave edilir. Hepsi birlikte iyice kavrulduktan sonra istenirse üzerine yumurta kırılarak servis yapılır.
Korgan ilçesinde tariflerini verdiğimiz bu yemeklerin dışında yapılan birçok yemek daha vardır, bunları şöyle sıralayabiliriz :

1. Keşkek
2. Ekmek öğmeci (Mısır ekmeğinden)
3. Ekmek makarnası
4. Gotmaç
5.Pancar bulgurlaması
6. Kabuklu böce
7. Fırınlı mısır aşı
8. Gendürme ( Keşkeğin başka çeşidi)
9. Yağlı
10. Lobiye

YAYLALARIMIZ
   Yaylacılığın asıl amacı hayvancılık olmasına rağmen günümüzde sadece zevk için veya alışkanlık olduğu için yayalacılık yapanlar çoktur. Sadece zevk yeri olarak bakılması düşüncesi yaylara olan ilginin azalmasına neden olmuştur. Buna rağmen Korgan´da bir çok aile yine de yaylacılık yapmaktadır.
   İlçemizin mahalle ve köylerinin çıktıkları belli başlı yaylalar şunlardır:

ARMUTALAN YAYLASI:

   Terzili köyünün hemen bitişiğinde yer alır.Dar bir alan üzerine kuruludur. Düzlükleri hemen hemen yok gibidir. Buna karşılık orman bakımından diğer yaylalara nazaran daha zengindir. Burada Yenipınar Mahallesi ve Terzili Köyü´nden aileler bulunur.

   ÇAYIRALAN YAYLASI (Gökçebel Yaylası)

   Yayla adeta köy ile bitişik durumdadır. Bu yayla birbirine yakın iki yayladan meydana gelmektedir. Buranın diğer bir ismi de Gökçebel Yaylasıdır. En kalabalık nüfusu teşkil eden Çayıralan´ın nüfus oranına göre yaylası pek kalabalık sayılmaz.

   ÇOBANTEPE YAYLASI:

   İki yerleşim bölgesinden ibarettir. Karacaoğlu Obası olarak da bilinir. Burada yaylacılık yapanların büyük bir çoğunluğunu Koçcuğaz köylüleri teşkil eder.

   DÜZDAĞ YAYLASI:

   Bu yayla Tepealan Beldesi´nin Düzdağ Mahallesi´ne aittir. Düzdağ Mahallesi´nin çok yakınında bulunmaktadır. Zaten yayla drumumnda ola Düzdağ Mahallesi son zamanlarda yaylaya pek itibar etmemektedir. Hem çayır hem de orman bakımından zengindir.

   EĞRİCESU YAYLASI:

   Eğricesu Yaylası Aşağı Kospınar Köyü´ne aittir.Bu köyün dışında Çitlice, Yukarı Kospınar köyleri ve Aşağı Yaylacık Mahallelerinden de aileler yerleşmiştir. Delmece Boğazı, İteniçi Ormanı, Taşkesik Yaylası, Niksar ın Elmüdü, Bohçaarmud ve Korgan yaylaları ile çevrilidir.

   GÖLTEPESI YAYLASI:

   En geniş vegüzel düzlüklere sahip yaylalardandır. Bununla birlikte otlaklarda son derece elverişli ve verimlidir. Ancak orman bakımından yoksun olan bu yaylada eski canlılık kalmamamıştır. Ünye ve Durali köylülerinin kaldığı bir yaylamızdır.

   KÜRTÜNLÜ YAYLASI:

   Kürtünlüler ilk defa ilk defa bu yöreye geldiklerinde buraya Kürtünlü Yaylası adı verilmiştir. Daha sonra burayı Budak (Çiftlik Beldesi) köylüleri yayla olarak kullanmaya başlamışlar ve zamanla tamamen Budaklıların olmuştur.Iteniçi ormanları Osman Kolu Tepealan ve Korgan Yaylarıyla çevrilidir.

   OSMANKOLU YAYLASI:

   Çitlice Köyü´ne ait bir yayladır. Ilk defa Osmanlılar zamanında bir kolun buraya gelerek yaylacılık yaptığı ve bundan dolayı da "Osman Kolu" adını aldığı söylenmektedir.
   Niksar´ın Bozcaarmut Köyü, Iteniçi ormanları, Kürtünlü ve Korgan Yaylalarıyla çevrilidir.

   TAŞKESİK YAYLASI:

   Korgan´ın tarihi yayalarından biridir. Yaylanın ortasında şimdi bile "Kilise Tepesi" olarak adlandırılan ve Romalılar devrinin Oktavyanus zamanından kalma kilise kalıntıları mevcuttur. Burada geçmiş dönemlere ait bir şehir kalıntısının varlığı hemen göze çarpar. Zira halen varlığını koruyabilmiş su kuyusu, yıkıntılara uğramış yeraltı dehliz ağızları ve mermer kalıntıları vardır.
   Buraya Aşağı Yaylacık ve Yukarı Yaylacık Mahallesi sakinleri yayalacılık yapmak için çıkmaktadır. Zaman zaman misafir yaylacı olarak buraya gelen Kumru-Aşağı Damlalı köylülerinin de yaylası olmuştur. Çevre ilçelerde Fatsa ve Terme´den de bazı ailelerin bulunduğu bu yayla Niksar Elmüdü Köyü Tunalık, Çobantepesi Yaylaları ve Kümbet Irmağı ile çevrilidir

   KARUCUK YAYLASI.



Karucuk Yeniköy ve Çamlı Beldesi´nin yerleşim yaptıkları bir yayladır. Yayla zamanlarında Sivas ve Çarşamba´dan çadırlarıyla gelerek burada yaylacılık yapan aileler de bulunur.

   TEPEALAN YAYLASI:



Tepealan Mahallesi´nin bitişiğinde yeralır. Bir diğer adı da "Boğmalık Yaylası"dır. Verimli otluk ve düzlükleri vardır. Tepealan ve Tepealan Yazlık Mahallesi sakinlerinin yerleştikleri bir yayladır.

   TURNALIK YAYLASI:

   Tarhi en eski olan yaylalardan biri de Turnalık Yaylası´dır. Bu yaylanın sınırları içerisinde bulunan Yalman Bölgesi´nde M.Ö yaşayan Kalipler zamanından kalma Ateşgedeler ve Demir madenlerinin işlendiğini gösteren kalıntılar mevcuttur. Tarihi özelliğinin yanında diğer yaylalarda bulunmayan bir çok özellikler de yine bu yaylada mevcuttur. Yaylalar içinde en geniş topraklara sahip olan Turnalık yaylası orman ve otlak bakımından da zengindir. Peşembe Yaylası, Korgan Yaylası ve birçok köy ile ulaşım bağlantısı mevcut olup hareketli ve en canlı yayla durumundadır.
   Deniz seviyesinde 1670 metre yüksekliğindeki bu yaylada Yenipınar ve Karakoyunlu Mahallesi sakinleri oturmaktadır. Yenipınar mahallesinden ayrılan Tezili köylüleri de burada yaylacılık yapmaktadırlar. Yaylaya yakınlığı dolayısı ile çoğunluğunu Terzili köylüleri oluşturmamaktadır.


   ZİYARET VE ADAK YERLERİ:
   İlçemizin çeşitli yerlerinde belli inançlarala yaşatılan adak ve ziyaret yerleri mevcuttur. Bunların başlıcaları şunlardır.
   ANAÇ EVLİYASI:

   Aşağı Yaylacık Mahallesi´nde olup ilçe merkezine uzaklığı 5 km´dir. Anaç´ın, Selçuklu sultanlarından Melikgazi´nin askerlerinden olduğu ve bu bölgede savaşırken öldüğü söylenmektedir.
   AKINCI EVLİYASI:
   Çitlice Köyü´nde olup ilçe merkezine 10 km uzaklıktadır. Melikgazi´nin askerlerinden olduğu ve mezarın bulunduğu yerden 200 metre yükseklikteki tepede savaşırken öldüğü söylenmektedir.
   AŞAR EVLİYASI:
   Tepealan Beldesi Orta Mahalle´de yüksekçe bir tepede olup taşla çevrili bir mezardır. İlçe merkezine uzaklığı 16 km´dir. Bu şahsın da Melikgazi´nin askerlerinden biri olduğu rivayet edilmektedir.
   GÜLLÜ EVLİYASI:
    Tepealan Beldesi´nin merkezinde olup ilçeye uzaklığı 12km´dir. Buradaki şahıs hakkında herhangi bir bilgi yoktur.
   BOZBELENİ EVLİYASI:
   Çamlı Beldesi Güney Mahallesi sınırları içinde taşla çevrili bir mezardır. İlçe merkezine uzaklığı 5 km´dir. Mezarın sahibi hakkında hiçbir bilgi mevcut değildir.
   MEHTERAN EVLİYASI:
   Çiftlik Beldesi sınırları içinde olup ilçeye uzaklığı 10 km´dir. Burada yatan kişi hakkında da bilgi yoktur.
   TEPE MAHALLE EVLİYASI:
   Yeniköy Köyü sınırları içinde olup ilçe merkezine uzaklığı 8 km´dir.
   GEDEMEN EVLİYASI:
   Karakoyunlu Mahallesi sınırları içinde olup ilçe merkezine uzaklığı 3 km´dir.
   EMİRYAKUP EVLİYASI:
   Koçcuğaz Köyü sınırları içinde olup ilçeye uzaklığı 12 km´dir. Burada yatan kişinin Melikgazi´nin komutanlarından olduğu ve savaşırken öldüğü rivayet edilmektedir.
   GALA EVLİYASI:
   Tatarcık Köyü sınırları içinde olupilçe merkezine uzaklığı 12 km´dir.
   TURUT EVLİYASI:
   Yenipınar Mahallesi sınırları içinde olup büyük bir kayanın yanında yeralan taşlarla çevrili bir mezardır.
   KÜMBET EVLİYASI:
   Perşembe Yaylası´na çok yakın bir mevkide Korgan´ın Göltepesi Yaylası sınırları içinde olup ilçe merkezine uzaklığı 35 km´dir.
   İNEK TAŞI:
   Yazıcı Mahallesi sınırları içinde yer alan ve ilçe merkezine uzaklığı 4 km olan, yüksekçe bir taş olup çok yaşlı bir meşe ağacının yanında bulunmaktadır.Çok eski zamanlardan beri ziyaret edildiği halde geçmişi ve tarihi hakkında bir bilgi yoktur.

APSUT SUYU:

   Apsut, suyu ve serin rüzgarı ile meşhurdur. Korgan Obası yolu üzerinde herkesçe tercih edilen ve ulaşımının kolay olduğu bir yerdedir. Belalan Köyü´nün hemen üzerinde bulunan Apsut, ilçeye 17 km uzaklıktadır. Herhangi bir yerleşimin de bulunmamasından dolayı yalnız piknik yapmak için son derece elverişlidir.

İTENİÇİ ORMANLARI:

   İlçenin güneyinde yer alır. Tamamen gürgen ağaçları ile kaplı bir alandır. İlk defa Orman İşletme Şefliği tarafından kurulan şantiye, daha sonra terkedilince tamamen bir mesire yeri haline gelmştir. Isız bir bölgede olmasından dolayı şantiye binası korunmuş ve yağmurlu zamanlarda barınak amacıyla kullanılmaktadır. Hemen yakınında bulunan çeşme ise buraya gerçek özelliğini vermektedir.Çok sıcak havalarda bile bu sudan içmek imkansız gibidir. Bütün yıl boyunca bu soğukluğunu muhafaza eder. Gölgelik, ağaçlık, su ve çayır ile birlikte çok güzel bir doğal güzelliğe sahip olan bu yere sadece ilçeden değil çevre ilçe ve illerden de piknik yapmak amcı ile gelenler vardır. Hertürlü motorlu kara taşıtı ile ulaşım sağlanmaktadır.

ŞİFALI SULAR:
   ULUDERE ACISUYU:
   Çitlice Köyü Uludere mevkiinde içme suyu deresi olarak bilinen yerde bulunmaktadır. İlk defa 1971 yılında bu mevkiide hayvan otlatan bir çocuk tarafından bulunmuştur. İlçe merkezine 8 km uzaklıktadır. Her türlü araçla ulaşım sağlanmaktadır. Buarayı ziyaret eden kişiler daha çok romatizmalı, mide ve safra kesesi hastalıkları olan kiilerdir. Bunun yanında cilt ve diğer hastalıklara da iyi geldiği söylenmektedir. Romatizmalı ve mide rahatsızlıkları çekenler buradan şifa bulduklarını söylemektedir.
   ELİKTAMI ACISUYU:
   Belalan Köyü sınırları içinde olup merkeze uzaklığı 15 km´dir. Bulunduğu yere herhangi bir bina kurulmamıştır. Romatizmalı hastalara iyi geldiği ve eskiden beri kullanılmakta olduğu bilinmektedir.

Yayın Tarihi:19.08.2015